Radca prawny to najprościej rzecz ujmując prawnik posiadający tytułu zawodowy „radca prawny”, uzyskany po spełnieniu szeregu wymagań określonych m.in. ustawą z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 233, tekst jednolity ze zmianami) i wykonujący ww. zawód.
Prawo wykonywania zawodu radcy prawnego powstaje z chwilą dokonania wpisu na listę radców prawnych – poprzedzonego uchwałą rady okręgowej izby radców prawnych w sprawie wpisu na listę radców prawnych – i złożenia ślubowania.
Wykonywanie zawodu radcy prawnego polega na świadczeniu pomocy prawnej, która każdorazowo ma na celu ochronę prawną interesów podmiotów (m.in. osób fizycznych i prawnych), na których rzecz jest wykonywana. Świadczenie pomocy prawnej przez radcę prawnego polega zaś w szczególności na udzielaniu porad i konsultacji prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed urzędami i sądami w charakterze pełnomocnika lub obrońcy. Wyjaśnić w tym miejscu należy, że od 1 lipca 2015 roku radca prawny, niepozostający w stosunku pracy, może być obrońcą w procesie karnym, tj. w sprawach karnych i karnoskarbowych.
Gwarancją ochrony interesów Klientów radcy prawnego jest ustawowy obowiązek wykonywania zawodu ze starannością wynikającą z wiedzy prawniczej oraz zasad etyki radcy prawnego. Co ważne, radca prawny jest obowiązany zachować w tajemnicy wszystko, o czym dowiedział się w związku z udzieleniem pomocy prawnej. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie może przy tym być ograniczony w czasie, zaś sam radca prawny co do zasady nie może być zwolniony z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej co do faktów, o których dowiedział się udzielając pomocy prawnej lub prowadząc sprawę. Radca prawny przy wykonywaniu czynności zawodowych korzysta z wolności słowa i pisma w granicach określonych przepisami prawa i rzeczową potrzebą, zaś podczas i w związku z wykonywaniem ww. czynności korzysta z ochrony prawnej przysługującej sędziemu i prokuratorowi. Radca prawny podlega także obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu czynności zawodowych.